Het recht op communiceren

Iemand in Coma heeft recht op communicatie.

Coma kan gezien worden als een manier waarop het lichaam van een mens bescherming verkrijgt tegen pijn terwijl zich in een veranderde staat van bewustzijn belangrijke innerlijke processen kunnen afspelen. Een staat waarin een innerlijke reis wordt gemaakt terwijl het lichaam heelt en geneest om weer terug te kunnen keren naar een “normaal” niveau van bewustzijn, of een situatie waarin de eindfase van het leven wordt doorgemaakt en een vredige overgang wordt voorbereid. In beide gevallen mag ervan uitgegaan worden dat de comateuze persoon zich in een isolement bevindt en dat zijn grootste angst niet zal zijn om te sterven, maar dat hij bang zal kunnen zijn om verstrikt te raken, om gevangen te worden in een negatieve en beangstigende situatie zonder uitweg of in een beklemmende situatie waarin innerlijke processen niet kunnen worden afgerond. Verbinding en communicatie met een ander mens kan hier een reikende hand bieden en vaak zal daar dankbaar op worden gereageerd.

We gaan ervan uit dat een mens in coma behoefte heeft en bovendien recht heeft op gezelschap, op support, op een verbinding en op communicatie, waarbij hij bijvoorbeeld kenbaar kan maken of hij pijn heeft, waar hij pijn heeft, of hij wensen of juist angsten heeft, wat hem bezighoudt en waarmee hij geholpen zou kunnen worden. Maar ook welke hulp, verzorging of interventie hij niet wenst te ontvangen. Communicatie  biedt hem dus, naast het doorbreken van zijn isolement,  tevens de mogelijkheid om mee te beslissen over of om inspraak te hebben in de zorg die hij al of niet wenst te ontvangen en de wijze waarop hij wenst dat dit plaatsvindt.

Het leggen van een verbinding betekent dan ook niet dat er uitsluitend een focus is op het ontwaken uit coma, alhoewel zich dat uiteraard vaak zal kunnen voordoen. Het belangrijkste doel is om een liefdevol en ondersteunend contact tot stand te brengen, een kameraadschap of een vriendschap die  kan leiden tot het vinden van een manier waarop de comateuze persoon zich zal kunnen uiten. Dit niet alleen in het kader van een coma waaruit iemand zal kunnen ontwaken maar ook als onderdeel van stervensbegeleiding.

Dring het contact niet op, wees rustig en respectvol, stel jezelf steeds weer voor en vraag toestemming aan de persoon om bij hem te zijn of om met hem te communiceren. Let heel goed op de reacties, hoe minimaal of subtiel die ook mogen zijn. Indien reactie na verloop van tijd geheel uitblijft probeer het dan op andere manieren, het kan voor de persoon die zich in coma bevindt moeilijk zijn om een manier te vinden waarop hij een signaal kan uitzenden als hij dat wil. Weet ook dat de mate van afwezigheid van bewustzijn varieert en dat er momenten of periodes zijn dat een persoon “verder weg”  is maar dat deze afgewisseld kunnen worden met momenten van betere toegankelijkheid. Hou rekening met deze wisselingen in de veranderde staat van bewustzijn. Go with the flow.

Bovenstaande benadering betekent ook dat wij van mening zijn dat apparatuur waarmee het leven van een comateuze persoon in stand wordt gehouden niet mag worden uitgeschakeld zolang niet op alle mogelijke manieren getracht is om met die persoon een vorm van communicatie tot stand te brengen, al was het maar om hem de gelegenheid te geven tot inspraak in de zorgverlening.

Op deze website wordt een leidraad gegeven voor het maken van verbinding en communiceren met iemand die zich in coma bevindt, hieronder te beginnen met 10 essentiële aandachtspunten voor een eerste toenadering, gevolgd door vele waardevolle tips voor het tot stand brengen van een verbinding. Van daaruit gaan we een stap verder in de richting van het opzetten van primaire communicatie, gevolgd door informatie over intensievere communicatievormen.

Welkom in de wondere wereld van een veranderde staat van bewustzijn.