Maak een Verbinding

Verpleging

Wees vriendelijk tegen verpleegkundigen en artsen, zij zijn er ook om de persoon te verzorgen en te helpen. Vraag of je hen ergens mee kunt helpen.

Krachtbron

Als de persoon in coma zich bevindt op een intensive-care afdeling wees dan gerustgesteld door alle medische apparatuur die zich om hem heen bevindt en hem waarschijnlijk het leven hebben gered. Wees niet bang of ongerust door alle slangetjes, draden, beeldschermen, piepjes, zoemers en geluidssignalen. Weet dat alles er is om de persoon te helpen. Beschouw al die apparatuur als de krachtbron voor het lichaam van de persoon in coma.

Foto’s

Neem plaatjes (foto’s, tekeningen) mee van de persoon om te laten zien hoe hij/zij eruitzag voordat hij in coma raakte, een mooie of leuke foto van de persoon. Laat deze zien in de kamer en deel ze met anderen. Vraag anderen om dit positieve beeld in gedachten te nemen.

Knuffel

Als je een knuffel hebt waar de persoon gewend was of is om mee te slapen, leg die dan bij hem, ook als het een volwassene is, ook als die knuffel al tientallen jaren in een hoekje ligt. Als de knuffel een naam heeft zeg die dan en zeg dat de knuffel bij hem is, laat hem dat ook voelen met zijn hand of tegen zijn wang.

Dagboek

Leg een “dagboek” op de kamer en vraag verpleegkundigen en familie hier af en toe in te schrijven , om vooruitgang en veranderingen te kunnen teruglezen. Dit kan ook belangrijk zijn om later terug te lezen voor degene die uit een coma ontwaakt is.

Geur

Gebruik de zeep of parfum die je altijd gebruik zodat de persoon je aan die geur kan herkennen, zelfs als zijn ogen niet zijn geopend.

Rust

Straal rust uit en laat een rustige indruk achter. Probeer om de rust in jezelf te vinden. Als je zelf boos of verward bent kan het zijn dat de persoon in coma zich niet aangemoedigd voelt om wakker te worden.

Praten

Spreek op een normale, rustige manier, je hoeft niet te fluisteren of hard te praten. Maak korte zinnen. Praat nooit over de persoon in zijn nabijheid in de veronderstelling dat hij je niet kan horen.

Voorlezen

Lees voor uit de krant, tijdschriften of boeken, ook boeken uit zijn kindertijd.

Muziek

Zing of speel zijn/haar favoriete muziek, ook die uit zijn kindertijd. Nodig eens iemand uit om af en toe even zijn favoriete muziekinstrument te komen bespelen. Misschien is er een bekende of een muziekleraar die daar aan kan meewerken. Hou het kort, het hoeft geen volledig concert te zijn. Kies een paar aan de persoon bekende nummers en herhaal die verschillende keren.

Video

Neem een portable Dvd-speler of laptop mee en draai korte films, video’s of opnames van een Tv-serie waar de persoon (vroeger) graag naar keek, ook uit zijn jeugd. Doe dit gerust, ook al heeft de persoon zijn ogen gesloten, want hij zal de vertrouwde geluiden, stemmen of muziek kunnen horen.

Kleding & Schoeisel

Neem kleding van de persoon mee, laat hem die voelen, trek hem gerust zijn vertrouwde sokken en als dat mogelijk is zijn T-shirt of andere bovenkleding. Als dat lastig is met de aansluitingen van medische apparatuur en infusen kun je een T-shirt aan de rugzijde en zo nodig ook bij de mouwen openknippen, zodat het kledingstuk toch op zijn borst kan liggen. Je kunt hem ook af en toe zijn geliefde schoenen aantrekken, ook al ziet hij het niet. Het zal een vertrouwd gevoel zijn.

Geur en smaak

Bereid een favoriet gerecht met een uitgesproken geur of smaak en neem dat mee naar de persoon, probeer hem de geur te laten ruiken (bijvoorbeeld door wat op een lapje te doen en dit bij de neus te houden) en vraag aan de verpleging of je met een wattenstokje wat op zijn tong kunt doen om die lekkere vertrouwde smaak over te brengen. Mocht dat niet kunnen weet dan dat de geur aan de persoon in coma een smaakassociatie kan geven.

Vertellen

Raak de persoon aan, hou zijn hand of pols vast en vertel  rustig wat je vandaag hebt gedaan of wat er thuis is gebeurd, betrek hem bij het dagelijkse leven, vertel over gewone dagelijkse gebeurtenissen. Praat ook over goede herinneringen uit het verleden (een vakantie, bijzondere gebeurtenissen, zijn schooltijd), praat over mensen die hij kent en waarvan je weet dat de persoon in coma die waardeert. Weet dat de persoon in coma graag naar je luistert, ook al kan hij (nog) niet reageren. Denk aan de aanraking en hou zijn hand vast als je vertelt.

Massage

Als er geen medisch bezwaar is (fracturen, verwondingen) masseer dan rustig de armen, benen, handen en voeten. Ook andere delen van het lichaam kunnen gemasseerd wordt, maar overleg eerst even met de verpleging.

Tast

Als dat mogelijk is pak dan zijn hand en laat hem jou daarmee aanraken op een wijze zoals je dat met elkaar gewend was, laat hem je huid, je haar, je baard, je kleding, je hand en al wat bekend of vertrouwd is gewoon even voelen. Misschien zijn er vertrouwde voorwerpen die herkenbaar aanvoelen.

Familie en Vrienden

Betrek familie, vrienden, kennissen en helpers in de situatie, vraag hen om steun, accepteer hulp.  Vraag zoveel mogelijk mensen om positieve steun. Open op internet een blog of gebruik je Facebook-pagina of andere community om je vriendenkring op de hoogte te houden van ontwikkelingen en hen daarbij te betrekken, zij zullen je tot steun zijn en kunnen bijdragen aan positieve sfeer rondom de persoon in coma. Door gebruik te maken van internet om de voortgang voor anderen zichtbaar te maken voorkom je bovendien dat je met teveel mensen persoonlijk moet mailen of bellen Als het te belastend of te druk voor je is om veel  gemaild of gebeld te worden, zeg dat dan eerlijk en vraag vrienden en geïnteresseerden om je berichtgeving op internet te volgen. Er zijn vele gratis blogs en sociale media die gemakkelijk zijn bij te houden.

Reactie op persoon

(tekst gewijzigd) Probeer te ontdekken of er iemand is waar de persoon in coma op reageert en betrek hem in de contacten.  Wees niet boos of teleurgesteld als het iemand anders is dan jijzelf.

S-Strategie

Iemand die misschien uit een coma gaat komen heeft, naast jouw inspanningen, behoefte aan wat de S-Strategie genoemd wordt:

°       Structuur in zijn dagindeling, regelmaat

°       Stilte

°       Slaap

°       Stimulatie, maar in korte, intensieve acties en niet continue, langzaam opbouwen

°       Socialiseren: niet teveel verschillende mensen en niet teveel tegelijkertijd, langzaam uitbouwen

Zorg goed voor jezelf!

Realiseer je naast je actieve inspanningen dat iemand in coma ook rust nodig heeft. Denk hier ook aan als er tekenen zijn van beginnende ontwaking uit het coma. Blijf niet dag en nacht in het ziekenhuis, ga er ook tussenuit. Zorg goed voor jezelf, denk aan gezond en geregeld eten en zorg dat je voldoende rust krijgt. Maak af en toe even een wandeling.